گام‌های طرح ریزی تولید و کنترل

بنابر قواعد موسسه استاندارد بریتانیا، چهار مرحله، گام، تکنیک، یا مورد ضروری در طرح ریزی تولید و کنترل وجود دارد.

 

1.     مسیردهی: مرحله‌ی اول در ارتباط با طرح ریزی تولید است.

2.     برنامه ریزی: مرحله‌ی دوم در ارتباط با طرح ریزی تولید است.

3.     توزیع: مرحله‌ی سوم در ارتباط با کنترل تولید است.

4.     پیگیری: مرحله‌ی چهارم در ارتباط با کنترل تولید است.

 

چهار مرحله یا گام در طرح ریزی تولید و کنترل عبارت است از:

1.     مسیردهی

2.     برنامه ریزی

3.     توزیع و

4.     پیگیری

دو مرحله‌ی اول یعنی مسیردهی و برنامه ریزی در ارتباط با طرح ریزی تولید هستند. دو مرحله‌ی بعدی یعنی توزیع و پیگیری در ارتباط با کنترل تولید هستند. برای درک بیشتر جزئیات به ادامه‌ی بحث توجه فرمایید.

1.     مسیردهی

مسیردهی اولین گام در طرح ریزی تولید و کنترل است.

مسیردهی عبارت است از فرایند تصمیم گیری در مورد راه (مسیر) کار و ترتیب عملیات.

در مسیر دهی موارد ذیل مشخص می‌شوند.

1.     کیفیت و کمیت محصول.

2.     نیروی کار، ماشین آلات، مواد اولیه و سایر موارد مورد نیاز.

3.     نوع، تعداد و ترتیب عملیات تولیدی و

4.     محل تولید.

به طور خلاصه، مسیردهی مشخص می‌کند که «چه چیز، چقدر، با چه چیز، چگونه و کجا» باید تولید شود. 

مسیر دهی می‌تواند ساده یا پیچیده باشد این حالت به طبیعت تولید بستگی دارد. در تولید پیوسته همه چیز خودکار است و این یعنی مسیر دهی ساده و از سوی دیگر در تولیدات سفارشی مسیردهی پیچیده و چند وجهی خواهد شد.

مسیر دهی تحت تاثیر عوامل انسانی نیز هست. بنابراین باید در آن نیازهای انسانی تمایلات و توقعات را نیز لحاظ کرد. مسیردهی همچنین به ویژگی‌های چیدمان کارخانه و تجهیزات بستگی دارد.

هدف اصلی از مسیردهی تعیین ارزانترین ترتیب عملیات به منظور انجام قطعی در واحد تولیدی است.

مسیردهی روشی سیستماتیک برای تبدیل مواد اولیه به محصول نهایی ایجاد می‌کند. همچنین باعث می‌شود تا کار به صورت روان و کارآمد به انجام برسد. باعث مصرف بهینه منابع اولیه می‌شود منجمله نیروی کار ماشین آلات مواد خام و غیره. مسیر دهی منجر به تقسیم بندی صحیح کار می‌شود و باعث می‌شود مواد اولیه بدون هیچ وقفه‌ای دائم در جریان باشند. مسیردهی باعث صرفه جویی در زمان و فضا می‌شود. مسیردهی کار را برای مهندسین تولید و نیروی کار بسیار ساده می‌کند. مسیردهی اثر بسزایی بر طراحی ساختمان کارخانه و نصب ماشین آلات دارد.

به همین دلیل مسیردهی گامی مهم در طراحی تولید و کنترل است. طرح ریزی تولید با این گام آغاز می‌شود. 

مقاله ای در مورد فرایند مسیردهی در تولید را می‌توانید در این لینک بخوانید.

 <

>

2. برنامه ریزی

برنامه ریزی دومین گام در طرح ریزی تولید و کنترل است. این مرحله بعد از مسیردهی می‌آید.

برنامه ریزی یعنی:

1.     تعیین میزان کار قابل انجام.

2.     ترتیب بندی فرایندهای تولیدی مختلف بر اساس اولویت انجام.

3.     تعیین زمان آغاز و پایان، تاریخ و زمان برای هر عملیات.

برنامه ریزی برای مواد اولیه قطعات ماشین آلات و غیره انجام می‌شود. به همین دلیل نقش جدول زمانی برای تولید را دارد برنامه ریزی مشابه جدول زمانی است که برای راه آهن ارائه می‌شود.

عنصر زمان در برخی برنامه‌ریزی‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. انواع مختلفی از برنامه وجود دارد مانند برنامه کل، برنامه عملیات و برنامه روزانه.

برنامه‌ریزی به ما کمک می‌کند تا از زمان استفاده بهینه کنیم. در برنامه ریزی هر بخش کار در زمان از پیش تعیین شده مشخصی شروع می‌شود و به پایان می‌رسد. این گام به ما کمک می‌کند تا کار را به صورت سیستماتیک و در زمان مشخص به پایان برسانیم. برنامه ریزی باعث نظم و ترتیب در طرح ریزی تولید می‌شود. تمامی این موارد باعث می‌شود تا کالا در زمان مناسب به دست مشتری برسد. برنامه ریزی همچنین باعث از میان رفتن ظرفیت بلا استفاده می‌شود و باعث می‌شود که نیروی کار دائماً در حال انجام وظیفه باشند.

به همین دلیل است که برنامه‌ریزی گامی مهم در طرح ریزی تولید و کنترل است. برنامه ریزی در هر کارخانه ضروری است زیرا محصولات زیادی در آن واحد تولید می‌شوند.

 

3. توزیع

توزیع سومین گام در تعویضی تولید و کنترل است. در این مرحله به صورت عملی کارها به انجام می‌رسد. این مرحله بعد از مسیر دهی و برنامه ریزی قرار می‌گیرد.

توزیع به معنی شروع فرآیند تولید است. این مرحله صلاحیت‌های لازم برای آغاز کار را فراهم می‌آورد. مرحله توزیع بر اساس صفحات مسیردهی و صفحات برنامه ریزی ایجاد می‌شود.

توزیع موارد زیر را در بر می‌گیرد:

1.     صدور مکتوبات لازم در مورد مواد، ابزار، قیدها و … که برای تولید ضروری هستند.

2.     صدور مکتوبات لازم در مورد  سفارشات، آموزش‌ها، طراحی‌ها، و … که برای شروع کار ضروری هستند.

3.     ثبت دائمی سوابق شروع و پایان هر کار سر زمان مقرر.

4.     انتقال کار از یک فرایند به فرایند دیگر بر اساس برنامه.

5.     شروع فرایند کنترل.

6.     ثبت زمان بیکاری ماشین ها.

توزیع هم می‌تواند متمرکز باشد و هم غیر متمرکز.

1.     در توزیع متمرکز، سفارشات به صورت مستقیم توسط یک مقام مسئول و به صورت متمرکز فرستاده می‌شوند.

2.     در توزیع غیرمتمرکز، سفارشات توسط بخش‌های مربوطه انجام می‌شوند.

 

4. پیگیری

پیگیری یا تفحص آخرین مرحله در طرح ریزی تولید و کنترل این مرحله یک ابزار کنترل است و به ارزیابی نتایج توجه ویژه دارد.

مرحله پیگیری نقصان‌ها، تاخیر‌ها، محدودیت‌ها، گلوگاه‌ها، حلقه‌های تکرار و موارد این چنینی را شناسایی و حذف می‌کند. این مرحله عملکرد واقعی را اندازه می‌گیرد و آن را با عملکرد مورد انتظار مقایسه می‌کند. مرحله پیگیری مکتوبات مطلوب در مورد کار تأخیر‌ها و گلوگاه‌ها را ثبت می‌کند. چنین اسنادی بعداً برای کنترل تولید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این مرحله توسط تفحص گران یا رصد کنندگان انجام می‌شود.

حتی اگر مسیر دهی و برنامه‌ریزی به خوبی انجام شده باشد، در هنگام کاهش تولید، پیگیری ضروری خواهد بود. تولید ممکن است بنا به دلایلی مانند خرابی‌های ماشین‌آلات، قطعی برق، کمبود مواد اولیه، بحران‌ها و غیبت‌ها دچار خلل شود.

مرحله‌ی پیگیری این مشکلات را حذف کرده و به تولید اجازه می‌دهد که به صورت روان ادامه پیدا کند.